Parafię sokólską z kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny erygowano 6 stycznia 1592 roku. Pożar, który wybuchł 27 sierpnia 1796 roku, doszczętnie zniszczył kościół i zabudowania przykościelne.
Wiosną 1841 roku rozpoczęła się budowa nowego, murowanego kościoła.
9 czerwca 1850 roku ordynariusz wileński bp. Wacław Żyliński konsekrował świątynię pw. Św. Antoniego Padewskiego. Na początku XX wieku świątynia została rozbudowana o nawy boczne i kaplice.
Rozwój ruchu pielgrzymkowego związany jest z cudownym wydarzeniem, które miało miejsce podczas mszy św. w niedzielę 12 października 2008 roku. W trakcie udzielania komunii jednemu z kapłanów wypadł na stopień ołtarza konsekrowany komunikant. Kapłan przerwał udzielanie komunii św., podniósł go i włożył do naczynia z wodą. Po upływie tygodnia siostra zakrystianka zauważyła w kielichu plamkę przypominającą skrzep krwi, a woda w naczyniu była niezabarwiona.
Przeprowadzone w 2009 roku na zlecenie abp. Edwarda Ozorowskiego badania patomorfologiczne potwierdziły, że badany fragment przybrał postać tkanki mięśnia sercowego człowieka w stanie agonii.
9 kwietnia 2009 roku kościół został podniesiony do rangi Kolegiaty. Przeniesienie Najświętszego Sakramentu wraz z Cząstką Ciała Pańskiego odbyło się 2 października 2011 roku. Do sokólskiej kolegiaty przybywają wierni nie tylko z kraju, ale i z zagranicy.
Kustodia – wykonana zgodnie z projektem siostry Felicyty Szewczyk z Wrocławia, ze Zgromadzenia Sióstr Elżbietanek – ma kształt płaskiego walca, jak to zazwyczaj ma miejsce w monstrancji. Z jednej strony jest przeszklona, z drugiej zamknięta metalowymi, okrągłymi drzwiczkami.
Lunula w kustodiom, w kształcie półksiężyca, podtrzymuje okrągłą tarczę. Na jej czerwonym polu rozpięto korporał – białą tkaninę w kształcie kwadratu, podwiniętą na brzegach, oznaczoną na środku haftowanym czerwoną nicią krzyżykiem. W centrum nad krzyżykiem widoczna jest, dzięki intensywnej, brunatno-czerwonej barwie, Cząstka Ciała Pańskiego w kształcie przypominającym półkole o nierównych brzegach.
Informacje:
Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego
ul. Grodzieńska 47
16-100 Sokółka
tel. 85 711 20 01
Źródło: "Podlaskie. Turystyka pielgrzymkowa", wyd. PROT
