Jak informuje Urszula Olejnicka z Nadleśnictwa Browsk, u dzięciołów zauważyć możemy zespół cech, świadczących o przystosowaniu do kucia dziupli i specyficznego sposobu żerowania. Ich cztery palce, z których dwa skierowane są do przodu, a dwa do tyłu (wyjątek stanowi dzięcioł trójpalczasty), zaopatrzone są w chwytne pazury. Ptaki te posiadają mocny dziób i czaszkę, w której znajduje się warstwa tkanki amortyzujacej wstrząsy w trakcie kucia. Bardzo długi, lepki język jest wiele razy dłuższy od dzioba i specjalnie skręcony wewnątrz głowy.
Jak długo powstaje dziupla?
Czas poświęcony na wykucie dziupli jest bardzo różny. Najdłużej dzięcioł może kuć dziuplę nawet 40 dni.
Wysokość umieszczenia dziupli na drzewie także nie ma swojego schematu, może wahać się od 0,5 m do 25 m nad ziemią. Ale zdarzają się też dziuple wykute tuż przy ziemi.
A jaka jest wielkość dziupli? A to już zależy od gabarytów lokatora. Dziuple mają swoisty mikroklimat. Są bardzo różne, ich kształt i wielkość zależy w dużym stopniu od rozmiarów i gatunku drzewa oraz sposobu w jaki powstały.
Sóweczka i włochatka zajmują stare dziuple
Dzięcioły wykuwają co roku nowe dziuple, dzięki czemu stare mogą być zajmowane przez inne gatunki ptaków tzw. dziuplaki wtórne, czyli takie, które same nie kują dziupli.
Jednym z wtórnych dziuplaków jest sóweczka (Glaucidium passerinum). Zajmuje dziuple dzięciołów średniej wielkości, głównie dzięcioła dużego. W efekcie sóweczka musi przeciskać się przez otwór wielkości ok. 4,5 cm. Ale trud się opłaca - do takiej dziupli nie ma dostępu kuna, szczególnie liczna właśnie w środowiskach borowych, dlatego straty na etapie jaj i piskląt u sóweczki notuje się szczególnie rzadko. Reguła mówi, że jest to gatunek osiadły. Ponieważ jest zależna od pokarmu, który jest mobilny i niestały (drobne ptaki i ssaki), zdarzają się lata, kiedy w wyniku kryzysu pokarmowego jest zmuszona do wędrówek na większe odległości.
Kolejnym gatunkiem jest włochatka (Aegolius funereus), która lęgnie się w opuszczonej dziupli starego drzewa dzięcioła czarnego. Na swoje lokum wybiera drzewostany sosnowe lub świerkowe o bogatej strukturze. Nie wylatuje zwykle poza pas zwartych drzew. Jest zatem typowo leśną sową, która nawet zimą nie koczuje za pokarmem w większym oddaleniu od terenów lęgowych.
